درگذشت مرتضی کاخی شاعر و پژوهشگر 9 تیر 1404 + علت فوت
درگذشت مرتضی کاخی شاعر و پژوهشگر در تاریخ ۹ تیر ۱۴۰۴ به همراه علت فوت این هنرمند محبوب را در این مطلب از نیمکت خبر قرار داده ایم. با ما همراه باشید.
درگذشت مرتضی کاخی
در مهر ۱۳۹۶ به علت مشکلات جسمی و نیاز به جراحی در بیمارستان جم بستری شد.
و در تیر ۱۴۰۳ (ژوئن ۲۰۲۴) در تهران چشم از جهان فروبست.
مراسم تشییع او در فضایی نسبتا کم‌خبر برگزار شد و پس از آن با واکنش‌های فراوان ادبی و رسانه‌ای مواجه شد.
بیوگرافی مرتضی کاخی: دیپلمات، ادیب و پژوهشگر نامدار
مرتضی کاخی، نامی آشنا در عرصه ادب و فرهنگ ایران، در آبان سال ۱۳۱۷ در باغ‌سلطانیه تربت‌حیدریه، واقع در استان خراسان، چشم به جهان گشود.
زندگی او از همان آغاز با عطر شعر و ادب عجین شد و مسیر آینده‌اش را شکل داد.
کودکی و تحصیلات ابتدایی مرتضی کاخی در خراسان
دوران کودکی و نوجوانی مرتضی کاخی در فضای پربار ادبی خراسان سپری شد.
او تحصیلات ابتدایی خود را ابتدا در زادگاهش، تربت‌حیدریه، و سپس در شهر مشهد به پایان رساند.
این اقامت در مشهد و بهره‌مندی از محضر اساتید و محیط فرهنگی غنی آن، تأثیر بسزایی در گرایش عمیق او به شعر و ادبیات فارسی گذاشت و بذر علاقه به کلام موزون و متون کهن را در دل او کاشت.
مهاجرت مرتضی کاخی به تهران و کسب دکترای حقوق
مرتضی کاخی در سن ۲۴ سالگی، راهی پایتخت شد تا افق‌های جدیدی را در زندگی علمی و حرفه‌ای خود بگشاید.
او توانست مدرک دکترای حقوق قضایی خود را از دانشگاه تهران، یکی از معتبرترین مراکز علمی کشور، اخذ کند.
نکته قابل توجه این است که پیش از ورود به دانشگاه، کاخی به‌صورت خودآموز با عروض و بدیع آشنا شده بود و این نشان از نبوغ و علاقه بی‌حد و حصر او به پیچیدگی‌های زبان و ادبیات فارسی داشت.
دلبستگی عمیقش به متون کلاسیک فارسی نیز از همان دوران شکل گرفته بود.
دوران دیپلماتیک: خدمت در وزارت امور خارجه
پس از اتمام تحصیلات عالی، مرتضی کاخی وارد عرصه دیپلماسی شد و به استخدام وزارت امور خارجه درآمد.
او در دوران خدمت خود، مأموریت‌های دیپلماتیک مهمی را در کشورهای مختلفی از جمله سوئیس، چکسلواکی و بریتانیا تجربه کرد.
این تجارب بین‌المللی، بینش و نگاه او را به جهان وسعت بخشید.
یکی از برجسته‌ترین مأموریت‌های او که همواره با افتخار از آن یاد می‌کرد، ترسیم مرز آبی ایران و عراق و تعیین خط تالوگ اروندرود بود.
این مسئولیت حساس، نشان‌دهنده اعتماد به تخصص و دقت نظر او در مسائل حقوقی و بین‌المللی بود.
با این حال، کاخی در سن ۴۰ سالگی تصمیم مهمی گرفت و بازنشسته شد تا تمام وقت خود را به فعالیت‌های فرهنگی، ادبی و پژوهشی که از علایق اصلی او بودند، اختصاص دهد.
فعالیت‌های دانشگاهی، پژوهشی و قلمی پس از بازنشستگی
دوران پس از بازنشستگی، پربارترین دوره زندگی مرتضی کاخی از نظر فعالیت‌های علمی و ادبی بود.
او به تدریس در حوزه حقوق بین‌الملل و مطالعات فرهنگی پرداخت و با دانشگاه تهران و سایر مراکز پژوهشی همکاری‌های گسترده‌ای داشت.
همچنین، در عرصه تألیف، تصحیح و ترجمه آثار متعددی را به جامعه فرهنگی ایران عرضه کرد. قلم او در زمینه‌های مختلفی به نگارش درآمد و آثاری ارزشمند را خلق کرد.
آثار برجسته مرتضی کاخی: گنجینه‌ای از ادب و پژوهش
مرتضی کاخی در طول زندگی خود، آثار ماندگاری در زمینه‌های مختلف ادبیات، شعر و پژوهش به یادگار گذاشت:
- ادبیات و شعر:
- «روشن‌تر از خاموشی»: این کتاب گلچینی ارزشمند از شعر نو فارسی از نیما تا دهه ۵۰ است و به‌عنوان یک منبع مرجع برای بررسی تحولات شعر نو شناخته می‌شود.
- «قدر مجموعه گل»: مجموعه‌ای جامع و گرانسنگ از غزل‌های فارسی از حافظ تا معاصر است که با شرح و تحلیل‌های دقیق همراه شده است.
- «این کوزه‌گر دهر»: گزیده‌ای از رباعیات خیام است که با یک بررسی تحلیلی عمیق، ابعاد مختلف اندیشه خیام را روشن می‌سازد.
- درباره اخوان‌ثالث:
- مرتضی کاخی ارادت ویژه‌ای به مهدی اخوان‌ثالث، شاعر برجسته معاصر، داشت و بخش قابل توجهی از فعالیت‌های پژوهشی خود را به معرفی و نقد آثار او اختصاص داد.
- او مجموعه‌هایی چون «صدای حیرت بیدار» و «باغ بی‌برگی» را در این زمینه منتشر کرد.
- همچنین به گردآوری مصاحبه‌ها، مقالات و یادنامه‌ها درباره اخوان پرداخت.
- ویراست و چاپ مجدد برخی آثار اخوان همراه با یادداشت‌های تفسیری و توضیحی از دیگر کارهای ارزشمند او بود که به درک عمیق‌تر از شعر اخوان کمک شایانی کرد.
- دیگر آثار علمی و ترجمه‌ها:
- ترجمه کتاب «اندیشه سیاسی از افلاطون تا ناتو»: این ترجمه، نشان‌دهنده تسلط او بر مباحث فلسفه سیاسی و حقوق بین‌الملل بود.
- تألیف «شیوه‌نامه‌نویسی»: اثری کاربردی در زمینه نگارش استاندارد.
- مشارکت در تألیف کتب آموزشی حقوق بین‌الملل.
- نگارش مقالات تحلیلی متعدد درباره شعر کلاسیک، غزل، رباعی و شعر سپید که نشان از بینش عمیق او در این حوزه‌ها داشت.
دیدگاه‌های ادبی و فرهنگی و ارتباطات شخصی مرتضی کاخی
مرتضی کاخی به اصالت زبان فارسی و نقش بی‌بدیل آن در انتقال جهان‌بینی ایرانی عمیقاً معتقد بود.
او همواره بر اهمیت شخصیت‌های بزرگی چون مولوی، خیام، حافظ و دیگر بزرگان ادب کلاسیک در تکوین تفکر ایرانی تأکید می‌ورزید.
او از دوستان نزدیک و صمیمی چهره‌های برجسته‌ای چون شفیعی کدکنی، مهدی اخوان‌ثالث و محمدرضا شجریان بود و خاطرات ارزشمندی از این بزرگان ثبت کرده که ابعاد تازه‌ای از شخصیت آن‌ها را آشکار می‌سازد.
نگاه او به جریان‌های شعر نو، شعر کلاسیک و شعر سپید، همواره نگاهی انتقادی اما مشفقانه بود و تلاش می‌کرد تا با تحلیل‌های دقیق، نقاط قوت و ضعف هر جریان را آشکار سازد.
مرتضی کاخی با تلفیق دانش حقوقی و بینش ادبی عمیق خود، میراثی ارزشمند از خود بر جای گذاشت و نام خود را به عنوان یک دیپلمات موفق، ادیبی توانا و پژوهشگری برجسته در تاریخ معاصر ایران ثبت کرد.
گردآوری: نیمکت خبر
