آشنایی با تفکر استراتژیک و پیشبرد اهداف سازمانی در دوره mba

تفکر استراتژیک نوعی تفکر سازمان یافته و آگاهانه است که برای پیشبرد اهداف سازمانی، به ویژه در شرایط رقابتی امروز، ضرورت دارد. مدیرانی که از مهارت تفکر استراتژیک برخوردارند، می­توانند مسائل پیچیده را در سازمان حل کرده و فرصت­های پنهان در چالش­ها و مشکلات را درک کنند. در دوره mba می­توانید به این مهارت چند بعدی مجهز شده و آن را به یکی از بزرگترین مزایای رقابتی سازمان خود تبدیل کنید.

تمام کسب و کارها جهت رسیدن به اهداف مشخصی شکل می­گیرند و ادامه حیات می­دهند. اهدافی چون سودآوری، بازگشت سریع سرمایه، نرخ فروش معین و اهداف کمی و کیفی مشابه که هسته اولیه سازمان یا کسب و کار را شکل می­دهند.

پیشبرد اهداف سازمانی نیازمند نوعی تفکر ویژه است که به آن تفکر استراتژیک می­گویند. در ادامه مقاله بعد از نگاه اجمالی به موضوع «اهداف سازمانی»، مباحث کاربردی در مورد این نوع تفکر ارائه خواهیم داد. اما این مطالب برای تسلط بر چنین موضوع مهمی کفایت لازم را ندارند. از این رو صاحبان مشاغل، مدیران و کارآفرینان باید با شرکت در دوره­های تخصصی همچون دوره mba، خود را به این مهارت مهم مجهز ساخته و به یک متفکر استراتژیک تبدیل شوند.

منظور از اهداف سازمانی چیست؟

منظور از اهداف سازمانی، اهدافی است که برای کل کسب و کار تعیین می­شوند. این اهداف تفاوت­های ظریفی با اهداف فردی و اهداف واحدهای کاری دارند. اهداف سازمانی به عنوان آرمان­های کل سازمان محسوب می­شوند و تصویری جامع از آنچه که قرار است سازمان در آینده باشد یا به آن برسد، ترسیم می­کنند. این اهداف انواع مختلفی دارند. در یک دسته بندی می­توان آنها را به ۶ دسته تقسیم کرد که عبارتند از:

1. اهداف کوتاه مدت و اهداف بلند مدت: اهداف کمی یا کیفی که در طول بازه­های خاصی از زمان (مثلا هر هفته یا هر شش ماه) باید به دست آیند.
2. اهداف عملیاتی: اهداف روزانه که مانند ستون فقرات، فعالیت­های روزانه را شکل می­دهند.
3. اهداف استراتژیک: چشم­اندازهای بزرگی که سازمان قرار است در آینده به آنها دست یابد.
4. اهداف تاکتیکی: وظایف و ابتکارات خاصی که شما را به اهداف اصلی نزدیک­تر می­کنند.
5. اهداف فرآیند: اهدافی هستند که بر اقدامات و رفتارهای انتخابی در فرآیند رسیدن به نتایج تمرکز دارند.
6. اهداف نتیجه: این اهداف مقصد یا نتیجه نهایی را ترسیم می­کنند. حفظ تعادل بین اهداف فرآیند و اهداف نتیجه اهمیت زیادی دارد.

منظور از تفکر استراتژیک چیست؟

تفکر استراتژیک:

• نوعی تفکر نظام­مند، آگاهانه و منطقی است.
• فرآیندی مستمر و پویا است که بر تجزیه و تحلیل فرصت­ها، تهدیدها، نقاط ضعف و قوت تمرکز دارد.
• به دنبال پیش بینی چالش­ها و روندهای آینده و یافتن راه حل­های کارآمد برای حل مسائل بالقوه و بالفعل است.
• کارایی استراتژی­ها و برنامه ریزی­های سازمانی را افزایش می­دهد.
• برای بقا و توسعه و کسب و کار و همچنین حفظ و رشد سهم بازار در هر فعالیت اقتصادی ضرورت دارد.

خلاقیت، تفکر انتقادی، توانایی نگاه از بیرون و عمل گرایی از دیگر شاخصه­های تفکر استراتژیک است. در ادامه به عناصر کلیدی این نوع تفکر اشاره خواهیم کرد.

عناصر کلیدی در تفکر استراتژیک

تفکر استراتژیک دارای چند عنصر کلیدی است که عبارتند از:

تمرکز بر هدف:

در تفکر استراتژیک تمرکز بر اهداف قابل اندازه­گیری، عینی و مشخص، مانند قطب نما عمل می­کند. در این صورت می­توان تصمیمات را اولویت بندی نموده و منابع را به گونه ای مطلوب تخصیص داد.

دیدگاه سیستمی:

متفکران استراتژیک پیوستگی اجزای مختلف سازمان را به عنوان یک سیستم درک می­کنند. می­دانند چطور تغییری کوچک در یکی از واحدها، با اثر موجی به تمام سازمان انتشار پیدا کرده و تاثیرات بزرگ ایجاد می­کند. متفکر استراتژیک همچنین سازمان را به عنوان یک جزء پیوسته از اکوسیستم بزرگ­تر، درک کرده و تاثیرات عوامل بیرونی، بازار، رقبا، سهامداران و روند تغییرات صنعت و جامعه را در نظر می­گیرد.

توجه به وقایع گذشته و آینده: متفکر استراتژیک اهمیت زمان را در تصمیم گیری­ها درک می­کند. ضمن آموزش­پذیری از موفقیت­ها و شکست­های گذشته، با آینده پژوهی نگاهی به روندها، فرصت­ها و چالش­های آینده دارد. بنابراین تصمیماتی اتخاذ می­کند که هم از گذشته و هم از آینده نشات می­گیرند.

فرصت طلبی هوشمندانه:

فرصت طلبی هوشمندانه به این معناست که از فرصت­هایی که به طور غیر منتظره در طول مسیر رسیدن به اهداف سازمانی پیش می­آید، به نحو احسن استفاده شود. متفکران استراتژیک چابک و انعطاف­پذیر هستند و فرصت­های پنهان در پشت چالش­ها و مسائل را کشف می­کنند. سپس با عملکرد درست و استفاده از این فرصت­ها، سازمان خود را جلوتر از رقبا پیش می­برند.

ذهنیت فرضیه محور:

یکی از عناصر کلیدی در تفکر استراتژیک فرموله کردن فرضیات مختلف و سپس آزمون کردن آنها بر اساس داده­های موجود است. به عبارت دیگر فرضیات با تحقیق و تکنیک­های آماری مدون، تجزیه و تحلیل شده و رد یا تایید آنها، نقشه راه را ترسیم می­کند. متفکر استراتژیک با این روش ریسک تصمیمات را کاهش داده و نتایج استراتژیک خود را بهینه می­کند.­

مزایای تفکر استراتژیک بر پیشبرد اهداف سازمانی

تفکر استراتژیک مزایای بسیاری برای پیشبرد اهداف سازمانی و دستیابی به موفقیت بلند مدت و پایدار دارد. در ادامه برخی مزایا به صورت خلاصه تشریح می­گردند.

جهت­یابی واضح و روشن:

تفکر استراتژیک اهداف و اقدامات سازمان را در یک جهت مشخص هماهنگ کرده و به تخصیص کارآمد منابع و جلوگیری از حواس پرتی­های مستمر می­انجامد.

رویکرد پیشگیرانه:

تفکر استراتژیک به مدیران و سایر افراد این توانایی را می­دهد که در برابر تغییرات به جای پاسخ واکنشی، رویکرد فعالانه داشته باشند. آنها به جای اینکه به مسائل پاسخ­های فوری و نسنجیده بدهند، ریسک­ها، فرصت­ها و روندهای آینده را بررسی کرده و با آمادگی کامل ظاهر می­شوند.

بهبود تصمیم گیری:

یکی از مزایای اصلی تفکر استراتژیک، تصمیم گیری بر مبنای تجزیه و تحلیل دقیق جوانب مختلف مسئله است. بنابراین نتایج موثر و موفقیت آمیزی از تصمیم گیری­ها حاصل می­شود.

حل موثر مشکلات:

برخی راه حل­ها صرفا مانند مسکن عمل کرده و مسئله را به طور کامل حل نمی­کنند. در مقابل، تفکر استراتژیک مسائل را صورت ریشه­ای حل کرده و به جای پرداختن به علائم، علل را شناسایی می­کند.

مزیت رقابتی:

تفکر استراتژیک سازمان را به مزیت­های رقابتی پایداری مجهز می­کند که موفقیت بلند مدت سازمان را ممکن می­سازد.

با توجه به مزایایی که ذکر شد، مهارت تفکر استراتژیک برای انواع کسب و کارها، به ویژه در دوران تغییرات سریع امروز، ضرورتی انکارناپذیر است. حال باید دانست چگونه و از طریق چه مراجعی می­توان این مهارت را آموخت و توسعه داد؟

دوره mba چیست؟

دوره mba یک دوره آموزش تخصصی مدیریت کسب و کار است که به دلیل مزایای فراوان برای انواع مشاغل، به محبوب­ترین دوره آموزشی در سراسر دنیا تبدیل شده است.

آغاز پیدایش دوره mba مربوط به اوایل قرن بیستم است. در آن زمان کسب و کارهای مختلف به دلیل موج سهمگین تغییرات حاصل از انقلاب صنعتی، دچار تحولات زیادی شدند. این تحولات، مسائل و چالش­های جدیدی در اقتصاد، امور مالی، اداری و سایر ابعاد کسب و کارها، پدید آوردند. جنس و عمق این مسائل به گونه­ای بود که صاحبان مشاغل از حل و فصل آنها عاجز ماندند. زیرا علم و تجربه کافی برای رویارویی با آنها نداشتند.

جامعه علمی و در صدر آنها دانشگاه هاروارد، این شرایط را درک نموده و با برگزاری دوره mba و ارائه آموزش­های نوین، متناسب با تغییرات جامعه، راه حل مناسبی به مسائل عرضه کردند. اولین شرکت کنندگان این دوره تخصصی، مدیران و صاحبان مشاغل بودند. کلاس­ها به گونه­ای برگزار می­شد که افراد گرداگرد یک میز می­نشستند و مسائل را به کمک استاد دانشگاه تحلیل و بررسی می­کردند. سپس با کمک تجربه و آخرین نظریات علمی، راه حل­های ممکن را به بحث می­گذاشتند.

به دلیل سودمندی و کارایی دوره mba برای کسب و کارها، این دوره به سرعت رشد کرده و به سایر دانشگاه­ها در آمریکا، اروپا، آمریکای جنوبی و سایر کشورهای جهان تسری پیدا کرد. مدرک mba دارای گرایش­های مختلفی است. متقاضیان بسته به علاقه و نیاز خود می­توانند یکی از گرایش­ها را انتخاب کرده و به صورت آنلاین یا حضوری، سپری نمایند.

mba برای چه کسانی مناسب است؟

شرکت در دوره mba برای گروه­های زیر مناسب و سودمند است:

مدیران، مشاوران، کارآفرینان و صاحبان مشاغل کوچک و بزرگ:

همان طور که در قسمت قبل اشاره شد دوره mba مخصوص کسانی است که به صورت عملی با چالش­های راه­اندازی، مدیریت و پیشبرد اهداف سازمانی در ارتباط هستند.

فارغ التحصیلان دانشگاهی که می­خواهند در پست­های مدیریتی مشغول به کار شوند یا کسب و کار مستقلی برای خود راه اندازی کنند:

در گذشته راه اندازی کسب و کار و مدیریت آن بسیار ساده تر از امروز بود. زیرا رقابت در فضای عرضه چندان فشرده و چالشی نبوده است. اما صاحبان کسب و کار در عصر حاضر، باید مهارت­های نوینی چون تفکر استراتژیک را بیاموزند تا بتوانند بهترین تصمیمات را در بهترین زمان ممکن اخذ نموده و پیاده سازی نمایند. در غیر این صورت از عرصه رقابت حذف خواهند شد. بنابراین نمی­توان تنها به آموزش­های سنتی یا آموزش­های دانشگاهی نظریه محور اکتفا نمود.

کارکنان و کارمندانی که به ارتقا خود و کسب مشاغل در سطوح بالاتر فکر می­کنند:

دوره mba فرصت آموزشی بسیار مناسبی جهت ارتقا سطح علمی و عملی کارکنان است. از این طریق می­توانند بر قابلیت­ها و توانمندی­های خود بیفزایند و مسیر را برای ارتقای شغلی و کسب درآمد بیشتر هموار نمایند.

کلام آخر

حفظ و توسعه کسب و کار و پیشبرد اهداف سازمانی در دوران معاصر، نیازمند مهارت­های چند بعدی مانند تفکر استراتژیک است. این نوع تفکر در مدیران، توانایی سازمان را برای عبور از چالش­های پیچیده و دستیابی به موفقیت­های بلند مدت و پایدار افزایش می­دهد. نکته مهم این است که یادگیری چنین مهارت­هایی به آموزش تخصصی و تمرین مستمر نیاز دارد. اما پاداش آن قابل توجه و بسیار شیرین است.