درگذشت بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر در روز تولدش 5 دی 1404 + علت فوت
درگذشت بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر در روز تولدش ۵ دی ۱۴۰۴ به همراه علت فوت این هنرمند عزیز و دوست داشتنی را در این مطلب از قرار داده ایم. با ما همراه باشید.
درگذشت بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر
بهرام بیضایی زاده پنج دیماه ۱۳۱۷ درتهران بود. این کارگردان سینما و تئاتر، نمایشنامهنویس، فیلمنامهنویس و پژوهشگر کشور در آمریکا از دنیا رفت. دانشگاه ایرانشناسی استنفورد آمریکا این خبر را تایید کرد.
او علاوه بر کارگردانی و نمایشنامهنویسی در سینما و تئاتر، عرصههای دیگری چون تدوین، ساخت عنوانبندی و تهیهکنندگی را هم تجربه کرده است.
بیوگرافی کامل بهرام بیضایی
بهرام بیضایی از برجستهترین و تاثیرگذارترین چهرههای فرهنگ، هنر و اندیشه در ایران معاصر است؛
هنرمندی چندوجهی که نام او با سینما، تئاتر، نمایشنامهنویسی، پژوهشهای اسطورهای و فیلمنامهنویسی گره خورده است.
او از جمله هنرمندانی است که با وجود کمکاری نسبی در تعداد آثار، تاثیر عمیق و ماندگاری بر جریان هنر ایران گذاشته است.
آغاز مسیر هنری بهرام بیضایی
بهرام بیضایی فعالیت هنری خود را از اوایل دهه ۱۳۴۰ آغاز کرد. او از همان سالها با نگاهی متفاوت و پژوهشمحور وارد عرصه هنر شد و تلاش کرد پیوندی میان اسطوره، تاریخ، هویت ایرانی و روایتهای معاصر برقرار کند.
نگاه او به هنر، صرفاً سرگرمیمحور نبود، بلکه هنر را ابزاری برای اندیشیدن، پرسشگری و بازخوانی گذشته و حال جامعه میدانست.
فعالیت در سینما بهرام بیضایی
بیضایی از سال ۱۳۴۰ تاکنون، مجموعاً ۲۴ فیلم کوتاه و بلند را کارگردانی یا تدوین کرده است. هرچند تعداد فیلمهای بلند او محدود است، اما هر یک از آثارش جایگاهی ویژه در تاریخ سینمای ایران دارند.
از مهمترین فیلمهای سینمایی بلند بهرام بیضایی میتوان به آثار زیر اشاره کرد:
رگبار
عمو سبیلو
کلاغ
غریبه و مه
چریکهتارا
مرگ یزدگرد
باشو غریبه کوچک
شاید وقتی دیگر
مسافران
سگکشی
وقتی همه خوابیم
این فیلمها نهتنها از نظر روایت و ساختار، بلکه از لحاظ مفاهیم عمیق اجتماعی، تاریخی و اسطورهای، نقش مهمی در شکلگیری سینمای اندیشمند ایران داشتهاند.
بهرام بیضایی در سال ۱۳۸۶ و پس از حدود ۱۰ سال دوری از فیلمسازی، فیلم «وقتی همه خوابیم» را ساخت. پیش از آن، در سال ۱۳۸۵ تصمیم داشت فیلمنامهای با عنوان «مقصد» را مقابل دوربین ببرد که با وجود دریافت پروانه ساخت، بهدلیل مشکلات مختلف هرگز به مرحله تولید نرسید.
او با وجود فاصلههای طولانی میان ساخت فیلمهایش، همواره یکی از کمکارترین و در عین حال تاثیرگذارترین فیلمسازان تاریخ سینمای ایران باقی ماند.
نمایشنامه نویسی و تئاتر بهرام بیضایی
بهرام بیضایی در کنار سینما، جایگاه ویژهای در تئاتر ایران دارد. او تاکنون بیش از ۳۰ نمایشنامه نوشته و هشت اجرای تئاتر را نیز روی صحنه برده است. نمایشنامههای او از مهمترین متون نمایشی معاصر ایران به شمار میروند و بارها مورد تحلیل، اجرا و بازخوانی قرار گرفتهاند.
از شاخصترین نمایشنامههای بهرام بیضایی میتوان به این آثار اشاره کرد:
پهلوان اکبر میمیرد
مرگ یزدگرد
فتحنامه کلات
هشتمین سفر سندباد
ندبه
سهرابکشی
سلطان مار
کارنامه بنداربیدخش
چهار صندوق
مجلس قربانی سنمار
مجلس ضربت زدن
طربنامه
جنگنامه غلامان
خاطرات هنرپیشه نقش دوم
تاراجنامه
این نمایشنامهها اغلب با تکیه بر اسطورهها، تاریخ کهن ایران، ساختارهای آیینی و نگاه انتقادی به قدرت، خشونت و سرنوشت انسان نوشته شدهاند.
فیلمنامهنویسی، پژوهش و نگارش بهرام بیضایی
فعالیت هنری بهرام بیضایی تنها به سینما و تئاتر محدود نمیشود.
او در طول سالها فعالیت فرهنگی خود، نگارش ۵۱ فیلمنامه، پنج روایت و شش پژوهش مهم را نیز در کارنامهاش ثبت کرده است.
پژوهشهای او عمدتاً بر نمایشهای آیینی، اسطورهشناسی، تاریخ نمایش در ایران و ریشههای فرهنگی روایتهای نمایشی متمرکز بودهاند و نقش مهمی در شناخت تئاتر سنتی و هویت نمایشی ایران ایفا کردهاند.
نگاه شخصی و جهانبینی هنری بهرام بیضایی
بهرام بیضایی همواره هنرمندی دغدغهمند بوده است؛ دغدغه فرهنگ، تاریخ، طبیعت و هویت
. او بارها نسبت به تخریب میراث طبیعی و فرهنگی ایران واکنش نشان داده و از قطع درختان کهنسال و نابودی طبیعت ابراز اندوه کرده است.
او در یکی از سخنانش در سالروز تولد خود گفته بود که دهها فیلم نساخته و تنها تعداد محدودی فیلم بلند و کوتاه ساخته است، اما برای ساخت همان آثار نیز تلاش بسیاری کرده و ترجیح داده بهجای کمیت، بر کیفیت و معنا تمرکز کند.
جمعبندی
بهرام بیضایی را میتوان یکی از ستونهای اصلی هنر معاصر ایران دانست؛ هنرمندی که با وجود تعداد محدود آثار سینمایی و نمایشی، تاثیری ماندگار و عمیق بر سینما، تئاتر و اندیشه فرهنگی ایران گذاشته است.
او با آثاری چون «باشو غریبه کوچک»، «مرگ یزدگرد»، «چریکهتارا»، «مسافران»، «سگکشی» و نمایشنامههای ماندگارش، جایگاهی یگانه در تاریخ هنر ایران دارد و همچنان نامش بهعنوان یکی از اندیشمندترین و مستقلترین هنرمندان این سرزمین شناخته میشود.
گردآوری: نیمکت خبر
